Historyczny Dom Turka otwiera nowy rozdział. Zabytek w Augustowie stanie się centrum edukacji i pamięci

Obecnie obiekt należy do Instytutu Pileckiego, który postawił przywrócić hołd historycznemu miejscu. Z jego inicjatywy budynek, będący świadkiem tragicznych wydarzeń z lipca 1945 r., został odrestaurowany i dostosowany do funkcji muzealnych. Prace nad jego przebudową powierzono pracowni Tremend.

Miejsce pamięci w Augustowie

Dom Turka ma ponad stuletnią historię, a jego nazwa wzięła się od czasów, gdy mieściła się tam popularna cukiernia „Ankara”, którą prowadził Kamil Tiakosz, imigrant bośniackiego pochodzenia i muzułmanin, nazywany potocznie „Turkiem”.

XX wiek naznaczył budynek piętnem brutalnej przeszłości. W 1940 r. kamienica została zajęta przez NKW, a do 1956 roku w budynku swoją siedzibę miał Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. W okresie tym w podziemiach budynku funkcjonował areszt, w którym dokonywano brutalnych przesłuchiwań oraz tortur, zarówno żołnierzy podziemia niepodległościowego jak i ludności cywilnej. W lipcu 1945 r. w Domu Turka uwięziono zatrzymanych w czasie Obławy Augustowskiej.

Nowe życie, nowa misja

W 2011 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. Dekadę później, w 2021 roku, kamienica została zakupiona przez Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego. Właśnie z jego inicjatywy Dom Turka ma stać się siedzibą Domu Pamięci Obławy Augustowskiej. Muzeum będzie upamiętniać największą zbrodnię na Polakach po II wojnie światowej, a także opowiadać dzieje Augustowa i Suwalszczyzny.

Pokazywanie elementu 1 z 4

previous element

next element

1 z 4

Za przebudowę, adaptację i modernizację historycznej kamienicy odpowiada pracownia architektoniczna Tremend, która miała niełatwe zadanie: stworzyć przestrzeń muzealną w sposób godny, nowoczesny, ale jednocześnie nie zatracając autentyczności miejsca.

Dom Turka to miejsce naznaczone historią – świadek dramatycznych wydarzeń, których pamięć powinna trwać. W procesie projektowania staraliśmy się oddać hołd ofiarom i stworzyć przestrzeń refleksji. Pomogą w tym współczesne rozwiązania architektoniczne, dzięki którym przestrzeń muzeum będzie skłaniać do zadumy, jednocześnie umożliwiając głębsze zrozumienie kontekstu historycznego.

Projekt przebudowy zakłada zachowanie oryginalnej, historycznej bryły budynku z uwzględnieniem subtelnych zmian, które poprawiają jego funkcjonalność muzealną. Wnętrza zostały zaadaptowane na potrzeby nowoczesnych wystaw, przy jednoczesnym zachowaniu autentycznych elementów, takich jak ślady dawnych cel czy detale architektoniczne.

Symbol Augustowa

Nowa część muzeum swoją formą będzie nawiązywała do otaczającego krajobrazu Augustowa. Wertykalne rytmy elewacji, które zmieniają się w zależności od kąta padania światła, symbolizują różnorodność Puszczy Augustowskiej. Szczególną rolę w nowym muzeum pełni Mur Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej – monumentalna instalacja z nazwiskami blisko 600 osób zamordowanych w 1945 roku. Autorem koncepcji jest architekt Tomasz Trzupek.

Koncepcja miejsca upamiętnienia ofiar Obławy Augustowskiej opiera się na przedstawieniu idei skraju lasu, który jest jednocześnie miejscem kaźni i schronienia. Puszcza łączy nasze wspólnotowe wyobrażenie o tym, co wartościowe i ponadczasowe. Zależało nam na stworzeniu miejsca, które nie ma wyłącznie negatywnych konotacji, ale mówi o ofierze i poświeceniu dla wspólnego dobra i lepszej przyszłości

Muzeum dla wszystkich

Dom Pamięci Obławy Augustowskiej ma być miejscem pamięci opowiadającym historię. Przestrzenie wnętrz nowej części zaprojektowano w sposób umożliwiający grę światła i cienia, co potęguje atmosferę refleksji i zadumy. Z myślą o pełnej dostępności, przestrzeń dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami: zastosowano windy, podjazdy, a także rozwiązania ułatwiające zwiedzanie osobom niewidomym, niesłyszącym oraz w spektrum autyzmu.

W ramach idei inkluzywności muzeum oferować będzie także wsparcie w języku migowym oraz dostosowane materiały dla osób w spektrum autyzmu, co pozwoli na komfortowe zwiedzanie w dostosowanym tempie i warunkach.

Muzeum zostanie oficjalnie otwarte w lipcu, w ramach obchodów 80. rocznicy Obławy Augustowskiej.

1 z 3

2 z 3

3 z 3